Uluslararası Şeffaflık Örgütü (Transparency International, TI) kriterlerine göre hazırlanan 2024 yılına ilişkin “Kuzey Kıbrıs Yolsuzluk Algısı Raporu” açıklandı.
Prof. Dr. Sertaç Sonan ve Prof. Dr. Ömer Gökçekuş tarafından, Uluslararası Şeffaflık Örgütü kriterlerine göre hazırlanan raporda 352 iş insanı ve uzmanla yapılan anketlerle elde edilen sonuçlardan faydalanıldı. İş insanları ve uzmanların verdiği cevaplara göre, Kıbrıs’ın kuzeyi 26 puanla 180 ülke arasında 140’ıncı sırada yer aldı. göre “0 puan” en yüksek yolsuzluğu, “100 puan” ise yolsuzluğun hiç bulunmadığını anlatıyor.
2023 yılına kıyasla Kıbrıs’ın kuzeyine ait skorda, bir puanlık düşüş gerçekleşti ve sıralamadaki yeri değişmedi. KKTC’de geçen yılki skoru, Türkiye’nin skorunun 7 puan gerisindeyken, bu yıl Türkiye’nin 8 puan gerisine düşüldü. Kıbrıs’ın güneyinin skoru ise geçen yıl 53 iken, bu yıl 56’ya yükseldi ve 46’ncı sıraya yerleşti. Güney ile Kuzey arasındaki puan farkı, 26’dan 30’a çıktı.
Rapora göre bu yılki en temiz üç ülke; Danimarka, Finlandiya ve Singapur oldu.
26 skora sahip olan KKTC; Liberya, Mali, Pakistan, Kamerun, Irak, Madagaskar, Meksika, Nijerya ve Uganda ile birlikte 140’ıncı sırayı paylaşıyor.
180 ülke arasındaki sıralamada; Kıbrıs’ın güneyi 46’ncı sırada, Malta 65’inci sırada, Yunanistan 59’uncu sırada ve Türkiye 107’inci sırada.
YÜZDE 75 “YOLSUZLUK ÇOK YAYGIN” DİYOR
Ankete katılan iş insanlarının yüzde 75’i KKTC’de rüşvet ve yolsuzluğun çok yaygın olduğunu düşünüyor. Dahası, yüzde 74’ü yolsuzluğun çok ciddi bir sorun olduğu kanaatinde. Her üç iş insanından ikisi, bir yıl önceye göre KKTC’de yolsuzluğun artmış olduğunu düşünüyor. 2024 yılı da yolsuzluğun azaldığını düşünenlerin oranı ise sadece yüzde 4.
YOLSUZLUK EN FAZLA İHALELERDE
Katılımcılara göre ‘rüşvet ya da el altından fazladan ödeme yapmanın’ en yaygın olduğu üç işlem şu şekilde sıralandı: Katılımcıların yüzde 64’ü kamu ihaleleri ve izin/lisans işlemlerinde rüşvetin çok yaygın olduğunu düşünmekte. Bunu kamuya ait arazi ve binaların tahsisi ve kiralanması (%60) ve devlet teşvikleri (%56) takip etmekte.
Rüşvetin en az olduğu alanlarsa sırasıyla şöyle aktarıldı: Yargı kararlarını etkilemek için (%32); yerel yönetim/belediye hizmetleri (%36); ve devletten elektrik, su ve telefon gibi hizmetleri alırken (%38).
“Son bir yıl içerisinde yukarıdaki hizmetlerden herhangi birini almak için sizin ya da çevrenizdekilerden birinin ilgili yetkiliye rüşvet ya da hediye vermeniz ya da bir iyilik yapmanız gerekti mi?” sorusuna katılımcıların yüzde 35i “evet” cevabı verdi, bu soruya yanıt vermeyenlerin oranıysa yüzde 10 oldu.